Channel Avatar

Albanian Dictionary @UCiIkvwj2Ce8MUSKaYNKjCEQ@youtube.com

4.8K subscribers - no pronouns :c

Kam vendosur të shkruaj tregime mbresëlënëse duke përdorur s

Videos Shorts Posts Playlists

Welcoem to posts!!

in the future - u will be able to do some more stuff here,,,!! like pat catgirl- i mean um yeah... for now u can only see others's posts :c

Albanian Dictionary
Posted 1 week ago

Historia e Pafundme e Shqipërisë

Elena, një vajzë me një Iliadën në duar,
Hap një botë ku ëndrra e ndërron të vërtetën në zjar.
Faqet si pëshpërima, boja këndon një melodi të gëzuar,
për një vend ku të dashuruarit gjejnë krahët në varr.

Ogur i zi, dy gjarpërinj, të bardhë smirëzinj,
Lidhin trimerinë dhe me krahun e thyer të fatit.
Lëvizin mes qiellit të mjerimit
dhe detit të errësirës me velat e fajit.

Asgjësia zvarritet, një zbrazëti pa emër,
Gllabëron kujtime, shuan çdo flakë dhe çdo gjëmë.
Zemra e Fantazisë kërcen tek kërpudha e vjetër
Shpresa e saj është një shkëndijë në një botë pa lëmë.

“ThĂ«rrisni emrin tim!” pĂ«rgjĂ«rohet, zĂ« i butĂ« si shiu,
vetëm besimi mund të rindërtojë çfarë është shkatërruar.
Elena pëshpërit, krahu rrënjëzohet nga veriu,
Një degë e thyer lind nga fara e harruar.

Malet e fildishtë, pyjet ngjyrosin qelqin,
Koha përkulehet dhe dridhet, gurët grumbullohen.
Çdo hap Ă«shtĂ« njĂ« histori, Sokrates pi helmin
Të shpëtojë nga demonët që si re dendësohen.

Kështu, ëndrrimtarë, kini kujdes, sepse tregimi nuk mbaron kurrë,
Jeton në zemër, ku shpirti tejkalon çdo kufi.
Asgjësia mund të kërcënojë, errësira mund të bjerë,
Kur princeshë Europa të zgjohet në Shqipëri.
Kush e shkruajti këtë poemë

19 - 0

Albanian Dictionary
Posted 1 week ago

Pëshpëritjet e hijeve në dëborë
Fshati DardhĂ«sht, i vendosur nĂ« kĂ«mbĂ«t e malĂ«sisĂ« sĂ« Sharrit, ishte njĂ« vend me spaleta krandesh, falangĂ« e qetĂ«sisĂ« dhe e thjeshtĂ«sisĂ«, ku dimrat ishin tĂ« gjatĂ« dhe netĂ«t ndriçoheshin nga drita e hĂ«nĂ«s dhe yjeve qĂ« shkĂ«lqenin si peshq to freskĂ«t nĂ« qiell. KĂ«tu jetonte njĂ« burrĂ« i quajtur Arjan, njĂ« doktor i njohur pĂ«r fuqinĂ« e tij dhe zemrĂ«n e mirĂ«. Por Arjani kishte njĂ« sekret—njĂ« mall pĂ«r diçka qĂ« nuk mund ta emĂ«rtonte, njĂ« padurim qĂ« e tundte edhe nĂ« ditĂ«t mĂ« tĂ« qeta.

Një mbrëmje, kur borë e parë e stinës filloi të binte, Arjan përfundoi punën herët dhe vendosi të kthehej në shtëpi nga një rrugë më e gjatë. Kali i tij, një kalë i fortë me emrin Shqiponja e Viçidolit nuk po hingëllinte. Një erë e paqartë fryn me butësi kur Arjan ktheu nga shtegu i njohur dhe drejtua drejt pyllit të errët që rrethonte fshatin. Bora binte me flokët të dendura dhe të leshterikët e bardhë mbuluan bregun e palumë në një qetësi magjike.

Ndërsa ata avancuan më thellë në pyll, Arjan vuri re një hapësirë të vogël të hapur që kurrë nuk e kishte parë më parë. Në mes të saj rrinte një grup pemësh të lashta, degët e tyre të rënda nga bora. Ajri ishte aq i qetë sa Arjan mund të dëgjonte kërcitjen e lehtë të brinjëve të kalit dhe kockat e pemëve që lëkundeshin në erë. Ai ndaloi Shqiponjën dhe zbriti, këpucët e tij duke u fundosur në borën e freskët.

PĂ«r njĂ« moment, ai qĂ«ndroi aty, duke marrĂ« frymĂ« e duke thithur si duhan ajrin e ftohtĂ« dhe tĂ« pastĂ«r. Pylli dukej i bukur nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ndihej pothuajse e mbinatyrshme—bora duke shkĂ«lqyer nĂ« dritĂ«n e mugĂ«llt, hijet duke kĂ«rcyer si roje tĂ« heshtura. Arjan ndjeu njĂ« tĂ«rheqje tĂ« çuditshme, sikur hapĂ«sira po e ftonte tĂ« qĂ«ndronte, tĂ« harronte botĂ«n jashtĂ« dhe tĂ« humbe veten nĂ« qetĂ«sinĂ« e saj.

Por ndĂ«rsa qĂ«ndronte aty, njĂ« zĂ« nĂ« mendjen e tij i pĂ«shpĂ«riti pĂ«r pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« e tij—pacientĂ«t qĂ« duhet tĂ« vizitonte, konservat me sardele qĂ« kishte premtuar t’i çonte gruas sĂ« ve, gardhin qĂ« duhej ta rregullonte para stuhisĂ« sĂ« radhĂ«s, fshatarĂ«t qĂ« mbĂ«shteteshin tek shĂ«rimi i tij.
Shqiponja e lëshoi supin e djathtë, sikur ta ndiente hezitimin e tij. Arjan e përkëdheli qafën e kalit dhe pëshpëriti, "E di, mik i vjetër. Kemi shumë udhë për të kaluar para se të flemë."

NdĂ«rsa u kthye pĂ«r tĂ« ikur, diçka e kapi vĂ«mendjen e tij—njĂ« dritĂ« e dobĂ«t qĂ« ndizte dhe fikte midis pemĂ«ve. Kureshtar, ai e çoi ShqiponjĂ«n drejt saj, bora duke kĂ«rcitur nĂ«n kĂ«mbĂ«t e tij. Drita u bĂ« mĂ« e ndritshme, dhe sĂ« shpejti ai gjeti veten pĂ«rballĂ« njĂ« shtĂ«pie tĂ« vogĂ«l prej druri, dritaret e saj duke ndriçuar me njĂ« ngrohtĂ«si tĂ«rheqĂ«se. Nga oxhaku dilte njĂ« spiralĂ« tymi, dhe ajri mbushĂ«j me erĂ«n e pishave dhe tĂ« vatrĂ«s.

Para se Arjan të mund të vendoste nëse duhet të trokiste, dera u hap me një kërcitje të lehtë. Një grua qëndroi në prag, flokët e saj argjendë si drita e hënës dhe sytë e saj të thellë dhe të mençur. Ajo buzëqeshi me butësi dhe tha, "Je endur larg nga shtegu, doktor. Eja brenda dhe ngrohu."

Arjani hezitoi, por prania e gruas ishte qetĂ«suese, dhe tĂ« ftohtit filloi t’i depĂ«rtonte kockat. Ai donte ta lidhite ShqiponjĂ«n nĂ« njĂ« trung tĂ« tharĂ« por ajo e ftoi brenda me gjithĂ« kalĂ«. ShtĂ«pia ishte e ngrohtĂ« dhe e rehatshme, e mbushur me erĂ«n e bimĂ«ve mjekĂ«sore dhe kĂ«rcitjen e zjarrit. Gruaja i dha njĂ« filxhan çaj, dhe ata u ulĂ«n nĂ« njĂ« heshtje tĂ« rehatshme pĂ«r njĂ« kohĂ«.

"Kush je ti?" pyeti Arjan më në fund.

"UnĂ« jam mamia e kĂ«tij vendi," u pĂ«rgjigj ajo. "NjĂ« mbrojtĂ«se e atyre qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« lindin nĂ« pyll. Ti mbart njĂ« zemĂ«r tĂ« rĂ«ndĂ«, Arjan. ÇfarĂ« kĂ«rkon?"

Arjani pa nĂ« zjarr se flakĂ«t lĂ«pinin gishtat rozĂ«, mendimet e tij duke u pĂ«rdredhur si bora jashtĂ«. "Nuk e di," pranoi ai. "NdonjĂ«herĂ« ndjej sikur ka diçka mĂ« shumĂ« atje jashtĂ«, diçka pĂ«rtej jetĂ«s qĂ« njoh. Por kam pĂ«rgjegjĂ«si, njerĂ«z qĂ« mbĂ«shteten tek unĂ«. Nuk mund t’i lĂ« tĂ« gjitha pas."

Gruaja e preku dhe ai u drodh. "Bota është e mbushur me bukuri dhe mistere, por është gjithashtu e mbushur me përgjegjësi. Zgjedhjet që bëjmë na detyrojnë të kthehemi prapë në pyll. Ti je një njeri i mirë, Arjan, dhe zemra jote është e pastër. Por mos harro, nuk është gabim të ëndërrosh, të kërkosh momente qetësie mes kaosit."

Arjani qëndroi për një kohë më të gjatë, ngrohtësia e shtëpisë dhe fjalët e gruas duke i qetësuar shpirtin e tij të trazuar. Kur më në fund u ngrit për të ikur, ajo i dha një statujë mikpritjeje të vogël të gdhendur në formën e një gjethe mani. "Kujtesa ka nevojë për gjethe," tha ajo, "që edhe në kohët më të ftohta, ka kapilarë bukurie për të gjetur."

NdĂ«rsa Arjani hipi nĂ« ShqiponjĂ« dhe u kthye nĂ« shtĂ«pi pĂ«rmes borĂ«s, mikpritja e sigurt rĂ«ndonte nĂ« xhepin e tij, ai ndjeu njĂ« ndjesi qelqi qĂ« thuhet. Pylli i kishte dhĂ«nĂ« njĂ« dhuratë—njĂ« moment qetĂ«sie. Dhe ndonĂ«se rruga pĂ«rpara ishte e gjatĂ« dhe e mbushur me lutje pacientĂ«sh, ai e dinte qĂ« do ta mbante atĂ« moment qetĂ«sie me vete si njĂ« tasliman i thurur me gjethe mani.
Kush shkruan romane më mirë:

11 - 3

Albanian Dictionary
Posted 1 week ago

Myrsina Greqisht Andi sugjeron Murrize e Bardhë: Një Përrallë nga Alpet Shqiptare

Dikur, në një fshat të vogël të fshehur në hijen e Bjeshkëve të Namuna, jetonin tre motra jetime. Më e vogla quhej Myrsina, si murrizi i bardhë aromatik që rritej i egër në kodrat shqiptare. Dy motrat e mëdha, të cilat mburreshin me bukurinë e tyre, ishin të pushtuara nga kotësia dhe xhelozia.

Një mëngjes, ndërsa Driloni ngrihej mbi majat e thikëta të maleve, dy motrat e mëdha vendosën të zgjidhnin rivalitetin e tyre. U ndalën në sheshin e fshatit, ku kalldrëmi shkëlqente nga vesa, dhe i thirrën Drilonit:
“Oh Drilon, qĂ« rrjedh nĂ« lugina dhe bjeshkĂ«, na thuaj—cila prej nesh Ă«shtĂ« mĂ« e bukura?”

Driloni, duke hedhur shkumën e tij të argjendtë mbi fushat me lule të egra dhe ullishtat, u përgjigj:
“NjĂ«ra Ă«shtĂ« po aq e mirĂ« sa tjetra, por e treta dhe mĂ« e vogla Ă«shtĂ« mĂ« e bukura.”

Motrat e mëdha u tërbuan. Ditën tjetër, u veshën me xhubletat të tyre më të bukura, të zbukuruara me qëndisma argjendi, dhe e detyruan Myrsinën të vishte rroba të grisura prej kashte. Përsëri, e pyetën Drilonin, dhe ai tha : E madhja e bukur është, edhe e dyta si shpirt është, por më e vogla aq e bukur sa nuk ka se ku të vejë.

DitĂ«n e tretĂ«, motrat i shtuan gjithĂ« stolitĂ« e tyre—varĂ«se e byzylykĂ« tĂ« artĂ« tĂ« trashĂ«guara ndĂ«r breza—dhe e detyruan MyrsinĂ«n tĂ« vishte rroba tĂ« ndotura me mjaltĂ«. Edhe njĂ« herĂ«, Driloni tha: E para thesar i vĂ«rtetĂ«, e dyta zanĂ« mali, por si e njoma nuk ka se ku tĂ« vejĂ«.

TĂ« mbushura me smirĂ«, motrat kurdisĂ«n njĂ« plan pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar prej MyrsinĂ«s. “NĂ«na jonĂ« ka vdekur prej vitesh,” tha e madhja. “Duhet ta ribĂ«jmĂ« varrin e saj.”
“Por ajo Ă«shtĂ« varrosur larg, nĂ« pyjet e thella tĂ« ValbonĂ«s,” tha motra e dytĂ«.
Myrsina, e cila ishte shumĂ« e vogĂ«l pĂ«r ta kujtuar varrimin, pranoi t’i shoqĂ«ronte. Ajo mori me vete njĂ« kulaç dhe njĂ« shportĂ« me pĂ«rzierje gruri, arrash dhe farash shege, njĂ« dhuratĂ« tradicionale pĂ«r tĂ« vdekurit.

Kur arritën në pyjet e dendura të Valbonës, motra e madhe tha:
“KĂ«tu Ă«shtĂ« vendi. Por, pĂ«r fat tĂ« keq, kemi harruar lopatat!”
“Do tĂ« kthehemi t’i marrim,” tha e dyta. “Myrsina, ti qĂ«ndro kĂ«tu dhe ruaje vendin.”

E lënë e vetme në pyllin e errët, Myrsina priti. Ndërsa nata ra dhe ujqërit ulërinin në largësi, ajo kuptoi se motrat e kishin braktisur. Lotët i rridhnin ndërsa u ul nën një lis të lashtë.

Papritur, pemĂ«t filluan tĂ« pĂ«shpĂ«risnin. “Mos qaj, fĂ«mijĂ«,” tha njĂ« ah i lartĂ«, gjethet e tij fĂ«shfĂ«ritĂ«n butĂ«sisht si njĂ« ninullĂ«. “Rrotullo kulaçin e ylbertĂ« qĂ« ke me vete. Aty ku do tĂ« ndalojĂ«, aty do tĂ« gjesh shpĂ«tim.”

Myrsina iu bind. Ajo e rrotulloi kulaçin, i cili u u turr poshtĂ« shpateve shkĂ«mbore, kaloi pranĂ« pĂ«rrenjve gurgullues dhe fushave me livando, derisa u ndal nĂ« pragun e njĂ« shtĂ«pize prej guri. Brenda, shtĂ«pia ishte rrĂ«mujë—rroba tĂ« shpĂ«rndara, enĂ« tĂ« grumbulluara dhe vatĂ«r e ftohtĂ«. Myrsina, gjithmonĂ« e pĂ«rkushtuar, ngreu mĂ«ngĂ«t dhe u vu nĂ« punĂ«. Ajo pastroi shtĂ«pinĂ«, ndezi zjarrin dhe pĂ«rgatiti njĂ« vakt me tavĂ« kosi (mish qengji i racĂ«s angora me kos) dhe bukĂ« tĂ« freskĂ«t.

Kur pronarët u kthyen, mbetën të habitur. Ishin Dymbëdhjetë druvarët, dymbëdhjetë vëllezër që sundonin pemët dhe ndanin shtëpinë.
“Shikoni kĂ«tĂ«!” tha Jashari, me mjekrĂ«n mbuluar me borĂ«. “Dikush na ka pastruar shtĂ«pinĂ«!”
“Dhe na ka gatuar njĂ« darkĂ« tĂ« shijshme!” shtoi Grushti, me lĂ«kurĂ«n e nxirĂ« nga oxhaku i vjehrrĂ«s.
“Mos u frikĂ«so, vogĂ«lushe,” thanĂ« ata. “NĂ«se je djalĂ«, do tĂ« jesh vĂ«llai ynĂ«. NĂ«se je vajzĂ«, do tĂ« jesh motra jonĂ«. Ne nuk do tĂ« tĂ« lĂ«ndojmĂ«.”

Myrsina doli para tyre dhe u tregoi historinë e saj. Vëllezërit, të prekur nga mirësia e saj, e mirëpritën si motrën e tyre. Për muaj me radhë, ajo jetoi e lumtur me ta, duke u kujdesur për shtëpinë dhe duke ndarë me ta këngë e të qeshura.

Ndërkohë, motrat e saj mësuan se Myrsina ishte gjallë dhe e lumtur. Xhelozia u përvëloi zemrat. Gatuan një byrek të helmuar dhe u nisën ta kërkonin.
“Oh, Myrsina!” thirrĂ«n ato kur mbĂ«rritĂ«n. “Menduam se tĂ« kishim humbur pĂ«rgjithmonĂ«! TĂ« kemi sjellĂ« njĂ« dhuratĂ«.”
Myrsina, e kujdesshme por e sjellshme, pranoi byrekun. Ajo i dha një copë të vogël qenit të shtëpisë, i cili ra i vdekur menjëherë. E tmerruar, ajo e groposi byrekun në tokë.

Disa muaj më vonë, motrat u kthyen me një unazë të helmuar.
“DĂ«shira e fundit e nĂ«nĂ«s sonĂ« ishte qĂ« ta kishe kĂ«tĂ«,” gĂ«njyen ato. “NĂ«se refuzon, mallkimi i saj do tĂ« bjerĂ« mbi ne.”
Me ngurrim, Myrsina hapi pak dritaren dhe ato ia zgjatën unazën. Sapo e vuri në gisht, ajo ra pa ndjenja në tokë.

Kur Dymbëdhjetë druvarët u kthyen dhe e gjetën të vdekur, ulërimat e tyre jehuan nëpër lugina dhe male. E vendosën në një arkivol të artë, të zbukuruar me shqiponja dhe trëndafila, dhe e mbajtën në shtëpi, të paaftë të ndaheshin prej saj.

NjĂ« ditĂ«, njĂ« princ i ri nga kĂ«shtjella e KrujĂ«s kaloi aty pranĂ«. I tĂ«rhequr nga bukuria e arkivolit, ai iu lut vĂ«llezĂ«rve t’ia jepnin. Ata refuzuan, duke shpjeguar se brenda ishte motra e tyre e dashur. I prekur nga dhimbja e tyre, princi kĂ«rkoi ta shihte.

Kur hapĂ«n arkivolin, princi mbeti pa frymĂ«. Bukuria e MyrsinĂ«s ishte e pakrahasueshme, edhe nĂ« vdekje. Por pastaj vuri re unazĂ«n nĂ« gishtin e saj dhe shenjat e kuqe pĂ«rreth saj. Me kujdes, ia hoqi unazĂ«n—dhe Myrsina u zgjua, sikur tĂ« kishte qenĂ« nĂ« gjumĂ« tĂ« thellĂ«.

Princi ra në gjunjë para saj dhe zemra e Myrsinës u mbush me dashuri. Ata u martuan në një ceremoni madhështore dhe jetuan të lumtur, duke sunduar me mençuri dhe dashuri.

E për motrat e saj të mëdha? Thuhet se u larguan në malet e largëta, ku nuk u panë më kurrë.

Dhe sot e kësaj dite, kur lulëzon murrizi në pranverë, njerëzit e Alpeve thonë se është shpirti i Myrsinës, që i kujton fuqinë e mirësisë dhe bukurinë e tokës së tyre.
Kush shkruan tregime më mirë

11 - 0

Albanian Dictionary
Posted 1 week ago

Koha degëzohet
Epilog.
Kështu, në një mbrëmje të qetë pranë një fshati të vjetër shqiptar, ku Bjeshkët e Nemunave u kthyen në piramida prej bore, Tomorri Doda u gjet në një rrugë që nuk ishte thjesht një udhëtim, por një përhumbje e shpirtit të heretikut në vendin e tij.
Jehona e Rrugës së Përjetshme
Në një cep të errët të një shtëpie prej guri, me mure të mbuluara me gjethe të vjetra dhe thelb të parmendës së lashtë, Tomorri shikoi nga dritarja që përçante pamje nga një fshat i mefshtë: shtëpi të vogla me çati të kuqe, ullinj të rrëzuar mbi kodra kërmijsh dhe malet që ngjajnë shenjat e kohës. Në atë çast, ai mendoi se çdo gur, çdo pemë, secili rrugë e çikëzuar, kishin një histori që fliste për jetën e përjetshme të këtij vendi.
Tomorr Doda (me zë të mprehtë dhe të rrethuar nga mendime):
– Shiko kĂ«tu! Nuk e sheh? NĂ« kĂ«to gurĂ« dhe nĂ« kĂ«tĂ« ajĂ«r tĂ« pastĂ«r, çdo gĂ«zof, çdo gjurmĂ« e njĂ« kĂ«mbe tĂ« vjetĂ«r flet pĂ«r ata qĂ« kanĂ« ecur pĂ«rpara me ne. Por a Ă«shtĂ« kjo rrugĂ« vetĂ«m njĂ« udhĂ«tim, apo njĂ« shteg pĂ«r tĂ« humbur vetveten?
NjĂ« zĂ« i hĂ«nĂ«s, i pasur me ajkĂ« dhe melankoli, iu pĂ«rgjigj nga hije tĂ« njĂ« peme tĂ« vjetĂ«r – njĂ« burrĂ« i plakur qĂ« ishte qĂ«ndruar pĂ«r vite tĂ« tĂ«ra nĂ« kĂ«tĂ« vend.
Lëmosha e Fshatit (me një buzëqeshje misterioze):
– Tomorri, ç’do tĂ« thotĂ« tĂ« shkruash rrugĂ«n? A do tĂ« shkruash atĂ« qĂ« ecĂ«n, apo atĂ« qĂ« ndjen kur pĂ«rballesh me mendimet e tua?
– Rruga ime Ă«shtĂ« njĂ« shprehje e kĂ«tyre kodrave, e kĂ«tyre maleve, e kĂ«tyre ujĂ«rave qĂ« rrjedhin ngadalĂ« si kujtimet e njĂ« kohĂ« qĂ« s’ka mĂ« kthim.
– Por, pyet, a je ti vetĂ«m njĂ« udhĂ«tar qĂ« ndjek hapat e lashtĂ«, apo je ti edhe njĂ« krijues qĂ« shpreh Ă«ndrrat dhe plagĂ«t e shpirtit?
– NdonjĂ«herĂ« mendoj se jeta Ă«shtĂ« si njĂ« teatĂ«r i pafund, ku rolet ndryshojnĂ«, por ku fjalĂ«t mbeten gjithmonĂ« tĂ« pĂ«rkthyera nga njĂ« gjuhĂ« e vjetĂ«r, gjuhĂ« qĂ« na lidh me tokĂ«n tonĂ«, me gjurmĂ«t e arta tĂ« arbĂ«resĂ«.
Në thellësinë e natës, ndërsa erërat e ftohta të dimrit frynin ngadalë mbi ujërat e fshatit, dialogu vazhdoi mes Tomorrit dhe Lëmoshës së Fshatit, si dy mendje që përpiqen të përshkruajnë pa fjalë realitetin e brendshëm të një kombi.
LĂ«mosha e Fshatit:
– Kujto, Tomorr, se nĂ« çdo udhĂ«tim nuk ka vetĂ«m pĂ«rqafime tĂ« ndryshme tĂ« rrugĂ«s, por edhe sekrete buburrecash tĂ« pafundme. NjĂ«herĂ«, njĂ« burrĂ« vinte kĂ«tu me njĂ« shkop tĂ« gdhendur nga druri i pyllit tĂ« lashtĂ«, dhe tha: “MĂ«so, sepse rruga nuk Ă«shtĂ« ajo ku ti ecĂ«n, por ajo qĂ« ndjen se si ti po ecĂ«n.”
– Dhe unĂ« mendoj se çdo hap qĂ« hedh, çdo shkĂ«mb, çdo ndjesi, Ă«shtĂ« njĂ« pjese e njĂ« kulaçi tĂ« madh qĂ« mund ta shtypĂ«sh por jo ta presĂ«sh.
– Kjo Ă«shtĂ« e vĂ«rteta e enigmĂ«s sĂ« dikurshme, atje ku fshatrat e lashta dhe malet e thella mbajnĂ« pishtarĂ«t mbi kokĂ«, ku çdo rrugĂ« ka njĂ« qiri dhe ku çdo njeri Ă«shtĂ« njĂ« pikĂ«pyetje e njĂ« gjĂ«egjĂ«ze e pashkruar nĂ« letĂ«r.
Tomorri mbeti aty, duke dëgjuar ndërkohë tingujt e natyrës: thithja e erës përmes ullinjve, fërkimi i gjetheve në rrafshin e ditës, dhe zhurma e ngadalshme e ujit që rrjedh nga burimet e thella përzihen me krande të thata.
Me një buzëqeshje të butë, si përgjigje e një pyetjeje që nuk kërkon përgjigje, Tomorri i thotë përfundimisht:
– Po, kjo rrugĂ«, kjo jehonĂ« e pĂ«rjetshme hapash, Ă«shtĂ« jo vetĂ«m udhĂ«timi im, por edhe morgimi i atyre qĂ« e kanĂ« bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« vend. NĂ« kĂ«to male, nĂ« kĂ«to fshatra, ne jemi tĂ« bashkuar – njĂ« shkrimtar, njĂ« mendje, njĂ« shpirt. Dhe ashtu si Piramida e borĂ«s kĂ«rkon faraonin e saj, unĂ« e kuptoj se identiteti ynĂ« Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« maskĂ«: Ă«shtĂ« njĂ« udhĂ«kryq i pafund mes shpirtit dhe historisĂ«.
Dhe ndërsa errësira e natës përshkruante peizazhin e Albanisë, Tomorri mbeti vetëm me mendimet e tij, por i bashkuar me shpirtin e çdo guri, e çdo peme dhe çdo gjetheje që vazhdonte të shkruante historinë e një kombi të lashtë dhe të përjetshëm në damarët e saj.

Ëndrra e mĂ«parshme: Rruga e Gjetheve tĂ« VerdhĂ«

Një fshat i vjetër në këmbët e Bjeshkëve të Nemuna (Malet e Mallkuara), ku vjeshta i vesh kodrat me flamur të kuq dhe ar. Viti është 1912, një kohë kur Shqipëria po lind si komb, midis këngëve të çiftelive dhe erërave që përhapin frymën e lirisë.
Tomorri Doda, 22 vjeç, me gishta të nxirë nga boja dhe zemër të ndarë midis besës së fisit dhe ëndrrës për të pikturuar botën përtej detit. Prindërit e tij presin që ai të marrë përsipër ullishte familjare, por në dolli të shtëpisë, ai fsheh skica të maleve të Shqipërisë.
Kapitulli 1: Kryqëzimi
Tomorri ndaloi nĂ« buzĂ« tĂ« pyllit, me njĂ« thes me bojĂ« druri dhe letĂ«r nĂ« sup. Para tij, dy shtigje ndaheshin—njĂ«ra e gdhendur nga kĂ«mbĂ«t e parĂ«ve, qĂ« çonte nĂ« sheshin e fshatit ku ullinjtĂ« e lashtĂ« ktheheshin nĂ« ar; tjetra, e mbuluar me ferra tĂ« egĂ«r dhe barishte, qĂ« humbaste nĂ« mjegullĂ«n e BjeshkĂ«ve. Babai i kishte thĂ«nĂ«: "RrĂ«njĂ«t janĂ« krahĂ«t qĂ« nuk duhen prerĂ«." Por natĂ«n e kaluar, Tomorri kishte vizatuar yjet mbi KullĂ«n e Drishtit, duke dĂ«gjuar zĂ«rin e tyre: "janĂ« dy rrugĂ« por ti mund tĂ« zgjedhĂ«sh vetĂ«m njĂ«."
Kapitulli 2: Udhëtari i Malëve
Shtegu i parĂ« e shpĂ«rfilli. Shtegu i dytĂ« e gĂ«lltiti. GurĂ«t e thepisur dhe degĂ«t e dardhave kĂ«rcĂ«nin kĂ«mbĂ«t e tij, por pas orĂ«sh, njĂ« shqiponjĂ« me pendĂ« ari u shfaq nĂ« qiell, duke e udhĂ«hequr drejt njĂ« luginĂ« tĂ« fshehur nĂ« mes tĂ« Parkut KombĂ«tar tĂ« LuginĂ«s sĂ« ValbonĂ«s. Atje, zambakĂ«t e egĂ«r dhe shkĂ«mbinjtĂ« e kuq tĂ« Thethit u pĂ«rzien me hijet e mbrĂ«mjes. Tomorri pĂ«rdori bojĂ«n pĂ«r tĂ« kapur shkĂ«lqimin—sikur vetĂ« malet tĂ« kĂ«ndonin.
Kapitulli 3: Takimi me Shpirtin e Bjeshkëve
NĂ« njĂ« fshat tĂ« humbur pranĂ« Liqenit tĂ« ShkodrĂ«s, takoi LenĂ«n, njĂ« vajzĂ« e TropojĂ«s me flokĂ« si mjegulla dhe sy si liqeni. Ajo mbante njĂ« shportĂ« plot barishte—çaj mali, gjethe mani, dhe njĂ« shkurre tĂ« shenjtĂ«. "KĂ«tu, çdo gur ka njĂ« histori," tha ajo, duke i dhĂ«nĂ« njĂ« degĂ« shelgu tĂ« vjetĂ«r. "Edhe ti je pjesĂ« e liqenit tani." Kur u ndanĂ«, Lena kĂ«ndoi njĂ« kĂ«ngĂ« mjellmash—njĂ« melodi qĂ« u pĂ«rzĂ« me erĂ«n.
Kapitulli 4: Furtuna e Bjeshkëve
Dimri erdhi si njĂ« ari i zemĂ«ruar. Tomorri u strehua nĂ« njĂ« kullĂ« stone tĂ« braktisur, skicat e tij tĂ« lagura nga shiu duke u shndĂ«rruar nĂ« abstraksione arkitekti tĂ« dĂ«shtuar. Gjithçka dukej e humbur, derisa kujtoi degĂ«n e shelgut tĂ« LenĂ«s. NdĂ«rsa e digjte pĂ«r ngrohtĂ«si, tymi formoi figurĂ«n e ShqiponjĂ«s me dy krena—simbolin e patjetĂ«rsisĂ«. Me njĂ« shkop tĂ« gdhendur nga druri i qarrit, Tomorri vazhdoi udhĂ«timin, duke ndjekur kĂ«ngĂ«n qĂ« ende i rrinte nĂ« vesh.
Kapitulli 5: Kthimi
Pas tridhjetĂ« vjetĂ«sh, Tomorri—tani njĂ« artist i njohur nĂ« TiranĂ« dhe ShkodĂ«r—u kthye nĂ« kryqĂ«zim e pafund. Shtegu i ullinjve ishte ende i mbushur me kujtime; ai i malit, me gjurmĂ«t e kodrĂ«s. "Zgjodha rrugĂ«n mĂ« pak tĂ« pĂ«rshkuar," pĂ«shpĂ«riti, duke parĂ« borĂ«n qĂ« mbulonte QafĂ«n e ThekĂ«s. Por nĂ« zemĂ«r, e dinte: udhĂ«timi nuk ishte bĂ«rĂ« pas zgjedhjes, por para kĂ«rcimit midis rrĂ«njĂ«ve dhe krahĂ«ve.
Epilogu:
Në testament, Tomorri la ullishtet për fshatarët, dhe pikturat e tij për Muzeun Kombëtar. Pika e fundit, e papërfunduar e kontratës me piramidën e dëborës, tregonte dy shtigje që bashkoheshin pranë një qyrku të vjetër në Theth kishin dy krahë të thatë. Nën të, fjala "pleqëria" ishte shkruar me bojë të kuqe dhe të zezë. Kur e pyetën pse, ai buzëqeshti: "Sepse mësuam të ecim midis botëve, si ylberi mbi re që zhdendësohen."
Kush shkruan tregime më mirë:

8 - 0

Albanian Dictionary
Posted 2 weeks ago

ÇelĂ«si NĂ«n GjuhĂ«n e LiridonĂ«s
Fshati i Fundit tĂ« ShpirtĂ«rave ishte njĂ« vend i harruar, ku koha kishte ngelur e ngurtĂ«suar si njĂ« gur i rĂ«ndĂ« nĂ«n hijen e malit. RrugĂ«t e ngushta, tĂ« mbushura me kalldrĂ«m, ngjiteshin ngadalĂ« dhe pa asnjĂ« qĂ«llim, duke formuar njĂ« labirint qĂ« asnjĂ«ri nuk mund ta kalonte pa u ngatĂ«rruar. Ata qĂ« jetonin aty kishin mĂ«suar qĂ« t’i flisnin njĂ«ri-tjetrit nĂ« ngĂ«rçe fjalĂ«sh, si pĂ«r tĂ« mos e thĂ«nĂ« kurrĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n e plotĂ«. Ata ishin tĂ« ndarĂ«, tĂ« mbĂ«rthyer midis tĂ« kaluarĂ«s dhe tĂ« tashmes, tĂ« shuar nĂ«n dritĂ«n e njĂ« dielli tĂ« ndrojtur, qĂ« nuk arrinte kurrĂ« tĂ« ngrohĂ« plotĂ«sisht vatrĂ«n e tij.
PĂ«r LirĂ«n, njĂ« arkiviste e re nga qyteti, ky vend ishte mĂ« shumĂ« se njĂ« thesar i humbur informacioni. Ky ishte vendi ku kishte lindur gjyshja e saj, dhe ku, para se tĂ« zhdukej pa lĂ«nĂ« gjurmĂ«, nĂ« moshĂ«n 17 vjeçare, kishte shkruar njĂ« letĂ«r tĂ« fundit. “Gjej vajzĂ«n e orĂ«tarit. Ajo di pse pema e hirit rrjedh rrĂ«shirĂ« tĂ« ngrohtĂ«,” shkruante ajo.
Lira e mbajti kĂ«tĂ« letĂ«r si njĂ« premtim tĂ« thyer, njĂ« thirrje qĂ« e shoqĂ«ronte, pavarĂ«sisht se sa larg ishte. Kur mbĂ«rriti nĂ« Fshatin e Fundit tĂ« ShpirtĂ«rave, qielli ishte i ngjyrĂ«s sĂ« hekurt, si njĂ« tendĂ« qĂ« fshihte diellin pĂ«r gjithmonĂ«. NjerĂ«zit e fshatit, tĂ« lodhur nga stuhitĂ« e kohĂ«s dhe nga njĂ« kujtesĂ« qĂ« rridhte nĂ« tĂ« gjitha drejtimet, shmangnin çdo pyetje tĂ« saj. TĂ« vetmit qĂ« nuk e shmangnin ishin ata qĂ« ishin tĂ« lidhur me librat dhe muzeun e monedhave. Elia, njĂ« shitĂ«s i vjetĂ«r librash, i cili mbante njĂ« dyqan tĂ« vogĂ«l tĂ« mbushur me libra tĂ« kalbur dhe me erĂ«n e pluhurit qĂ« po i konsumonte, e shikoi me kujdes dhe tha: “Ke sytĂ« e saj. Vajza e orĂ«tarit—Elara—vdiq njĂ« shekull mĂ« parĂ«, por disa thonĂ« se ajo ende ecĂ«n, kĂ«rkon ndĂ«shkim pĂ«r ata qĂ« guxojnĂ« tĂ« prekin punĂ«n e babait tĂ« saj.”
Lira e shikoi dhe nuk e kuptoi. “Puna e tij?”
“NjĂ« orĂ« qĂ« ndalon kohĂ«n,” tha Elia, duke e thirrur kujtimin e njĂ« kohe qĂ« nuk kthehej kurrĂ«. “PĂ«r kĂ«tĂ«, ai pĂ«rdori rrotat qĂ« u gdhendĂ«n nga njĂ« meteor—njĂ« gur i hekurt—qĂ« ra kĂ«tu, mbi kodrat e Dukatit. Kur hajdutĂ«t u munduan ta vjedhin, Elara e gĂ«lltiti çelĂ«sin e saj. Ata ia prenĂ« grykĂ«n pĂ«r ta marrë  dhe nga ajo ditĂ«, fshati ka mbajtur njĂ« mallkim nĂ« shpinĂ«.”
Natën, Lira shkoi drejt pemës së hirit, që ishte në kufijtë e fshatit. Trungu i saj ishte i thyer, dhe një lëng i errët, si gjaku i tharë, rridhte nga dëmtimet e kapilarëve. Pema ngjallte një ndjenjë të vjetër, një ndjenjë që ishte mbledhur dhe grumbulluar në gjakun e brezave të humbur. Kur ora e mesnatës afroheshte dhe ajri bëhej gjithnjë e më i ftohtë, ajo ndjeu një melodi që dilte nga errësira. Ishte një këngë gjumi, ajo që gjyshja e saj e këndonte në ditët e saj të rinisë.
“NĂ«n degĂ«t e tharĂ« tĂ« pemĂ«s sĂ« hirit
”
Një hije e bardhë u mjegullua, një figurë që dukej si një copëz kohe e humbur. Një vajzë me një fustan të shqyer si tasliman, me lëkurë vetullash që nuk dukej të ishte prej asaj bote. Sytë e saj shkëlqenin si rrotat e një ore të papërfunduar. Ishte Elara.
“Pse u zhduk gjyshja ime?” Lira e pyeti, zĂ«ri i saj duke trembur ajrin qĂ« e rrethonte.
Elara ngriti kokĂ«n dhe tha: “Ajo kĂ«rkoi atĂ« qĂ« kĂ«rkon edhe ti. Por çelĂ«si lyp njĂ« çmim qĂ« nuk mund tĂ« paguhet me fjalĂ«.”
“ÇelĂ«s?”
Elara e hapi gojĂ«n, dhe mbi gjuhĂ«n e saj qĂ«ndronte njĂ« çelĂ«s hekuri tĂ« ngurtĂ«suar, me shenja tĂ« mistershme dhe konstelacione qĂ« rridhnin si lumĂ« i largĂ«t. “PĂ«r tĂ« ndaluar orĂ«n ... misioni Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar tĂ« gjithĂ« ne. Por zgjedhja Ă«shtĂ« e jote: do ta zhbĂ«sh historinĂ« pĂ«r tĂ« çliruar mallkimin, apo do tĂ« lĂ«sh gjithĂ« kĂ«to brazda fatkeqĂ«sish tĂ« thellohen?”
Lira ngurroi. Ajo e dinte që shkatërrimi i orës mund të shpetonte fshatin, por gjithashtu mund të shkatërronte gjithçka që ndodhi në jetën e saj. Kujtimet do të zhdukeshin. Historia do të merrte tjetër kuptim. Por vendi ishte tashmë një hije e lavdisë së dikurshme, banorët e tij të ngujuar në kohën që nuk mund të shpëtonin nga vetvetja.
Ajo shtriu dorën për çelësin. Kur gishti i saj e preku, një furtunë e pafund vizionesh shpërtheu. Gjyshja e saj, e frikësuar dhe e re, duke ikur nga pema e hirit; thikat që rrezonin stërkala drite; gjaku që lëngonte në rrënjët e pemës. Pema nuk ishte mallkimi i jetës, ajo ishte një burg prej druri. Një burg i pafund për ata që e kërkuan atë kohën që nuk mund ta mbanin në enët e orëve.
“Po pĂ«rpiqem tĂ« tĂ« çliroj,” tha Lira, duke ndjerĂ« peshĂ«n e asaj qĂ« po bĂ«nte.
Shpirti i ElarĂ«s buzeqeshi. ÇelĂ«si u shpĂ«rbĂ« nĂ« bisht yjesh, dhe pema e hirit u shkatĂ«rrua. FshatarĂ«t u zgjuan nga njĂ« kĂ«mbanĂ« qĂ« kishin harruar—njĂ« murgeshĂ« qĂ« nuk kishte parĂ« kurrĂ« errĂ«sirĂ«. Por Lira gjeti njĂ« rrotĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« xhepin e saj. Ajo ishte ende ngrohtĂ«, si njĂ« zemĂ«r qĂ« rreh. Fuqia e orĂ«s nuk kishte vdekur; ajo ishte akoma dĂ«shmitare e kohĂ«s, ora thjesht gjetur njĂ« mbajtĂ«se tĂ« re.
Mallkimi i vërtetë nuk ishte shpirti i Elarës, por lakmia e pasionuar e njerëzve. Fuqia e meteoriteve kishte deformuar të korrat e fshatarëve, dhe pema e hirit kishte kapur pasardhësit e tyre në një zinxhir të pafund të pendesës. Me gjetjen e çelësit, Lira jo vetëm që e thyeu mallkimin, por trashëgoi ngarkesën e kohës që do të bënte paqe për të gjithë ata që kishin humbur.
Kush shkruan tregime më të mira:

18 - 1

Albanian Dictionary
Posted 2 weeks ago

Ëndrra e Anastasit
NĂ« kĂ«mbĂ« tĂ« BjeshkĂ«ve tĂ« Nemuna, ku male tĂ« mprehta puqen me retĂ«, shtrihej fshati Shkrepa. NjerĂ«zit thoshin se shelgja e vjetĂ«r nĂ« buzĂ« tĂ« Liqenit tĂ« Komanit kishte fuqi tĂ« mistershme—ajo mund tĂ« plotĂ«sonte njĂ« dĂ«shirĂ«, por çmimi ishte gjithmonĂ« gjak. Askush nuk guxonte t’i afrohej, pĂ«rveç Arjanit, njĂ« druvar lumĂ«bardhĂ« me borxhe mĂ« tĂ« rĂ«nda se druni i qarrit. Vajza e tij, Lira, kishte zĂ«nĂ« zjarr nga ethet, dhe shĂ«ruesi i fshatit kĂ«rkonte ar tĂ« verdhĂ« gajtan—diçka qĂ« Arjani nuk e kishte.
NĂ«n njĂ« hĂ«nĂ« tĂ« bardhĂ« si kos, Arjani ecte npĂ«r gropa tĂ« luginĂ«s sĂ« ValbonĂ«s. Shelgja e zezĂ«, me degĂ« tĂ« shtrembra si duar tĂ« shtangura, ndihej nĂ« erĂ«. Ai mbĂ«rtheni nĂ« trungun e saj, duke kujtuar paralajmĂ«rimin e plakut tĂ« fshatit: "Shelgja e ValbonĂ«s nuk harron kurrë—ajo kĂ«rkon dy shpirt-gisht pĂ«r çdo fryt qĂ« merr!" Por dashuria pĂ«r LirĂ«n e bĂ«ri etjen tĂ« vazhduar.
Me njĂ« sĂ«patĂ« tĂ« ndryer nĂ« djersĂ«, ai thirri: "MĂ« jep ar pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar vajzĂ«n time!" DegĂ«t u dridhĂ«n. NjĂ« zĂ«, i pĂ«rzier me shushurimĂ«n e liqenit, u pĂ«rgjigj: "Prek nĂ« trungun tim. Merr njĂ« degĂ«. Shitje nĂ« Pazarin e KrujĂ«s. Por mbahu mend—pĂ«r çdo degĂ« tĂ« prerĂ«, dy shpirtĂ«ra-gisht do tĂ« bĂ«hen ushqim pĂ«r rrĂ«njĂ«t e mia!"
Arjani ndjeu trupin të ftohte. Por para syve i shfaqej fytyra e Lilës, e kuqe si manaferra. Goditi me sëpatë.
Dega e prerë lëshoi një lëng të kuq si gjak. Kur Arjani e shiti në Krujë, një tregtar gjelash deti i dha 100 pendë të veshur me ar. Lira u shërua.
Por pas njĂ« hĂ«ne magjistare, fshatarĂ«t filluan tĂ« zhdukeshin. SĂ« pari, binjakĂ«t e kullĂ«s sĂ« barit. Mandej, gruaja e kovaçit pa byzylykĂ«. NĂ« stanet e ValbonĂ«s, njerĂ«zit dĂ«gjonin qesĂ«ndi tĂ« mprehta mes shkurreve—si zĂ«ra qĂ« pĂ«shpĂ«ritnin: "NjĂ« degĂ«... dy shpirtĂ«ra-gisht ..."
Arjani u kthye nĂ« liqen. Shelgja, e cila dikur kishte qenĂ« e thatĂ«, tani ishte njĂ« pĂ«rbindĂ«sh i gjelbĂ«r. NĂ« lĂ«voren e saj shfaqeshin fytyra tĂ« reja—sytĂ« e zgjeruar tĂ« binjakĂ«ve, goja e hapur e gruas sĂ« kovaçit.
"Pse more të pafajshmit?" u çjerr Arjani.
Zëri i shelgonjës u përgjjegj me tallje: "Ti ke marrë degën. Tani unë marr dy shpirtëra-gisht për çdo kokërr ari. Dhe ti... je i nuk je lajmëtari, ti je lajmi vetëi."
UjĂ«rat e liqenit u çanĂ« bashkĂ« me kotheren e akullit. RrĂ«njĂ« si gjarpĂ«rna e nxorĂ«n zorrĂ«n e Arjanit nĂ« fund. NdĂ«rsa fryma e tij e fundit ngjitej nĂ« sipĂ«rfaqe, nĂ« trungun e shelgonjĂ«s u formua njĂ« fytyrĂ« e re—me sy tĂ« zinj dhe buzĂ« tĂ« shtrĂ«nguara si tĂ« Arjanit.
Sot, në Bjeshkët e Nemuna, kur era fryn nga Valbona, dëgjohet një vajtim. Fshatarët thonë se është kujtimi i shelgonjës, që këndon me zërat e atyre që i ka gëlltitur. Dhe kur dielli perëndon pas malit, degët e saj varen mbi ujë si duar që kërkojnë dy shpirtëra-gisht të rinj...

Jeta imiton ëndrrën - Shelgu i Mallkuar
Askush nuk e dinte saktësisht se kur kishte filluar historia e shelgut. Në arkivat e vjetra të Manastirit të Shën Kollit, një pergamenë e zverdhur përmendte një pemë të çuditshme në brigjet e Komanit, që thithte shpirtrat e të gjallëve. Prifti që e kishte shkruar, një burrë nga Shkodra që fliste latinisht dhe turqisht, kishte vdekur në rrethana të dyshimta një natë dimri të vitit 1788.

Arjani e kishte dĂ«gjuar kĂ«tĂ« histori qĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri, por atĂ«herĂ« ajo i dukej si njĂ« nga ato pĂ«rrallat e shumta qĂ« plakat tregonin pranĂ« vatrĂ«s. Tani, duke ecur nĂ«n hĂ«nĂ«n e zbehtĂ« tĂ« janarit, ndjeu se si çdo hije, çdo gur, çdo degĂ« e thyer nĂ« rrugĂ«n pĂ«r te liqeni, bartŃ‚Đ” brenda vetes njĂ« paralajmĂ«rim tĂ« heshtur.

Vajza e tij, Lira, dergjej në shtrat me ethe që tre javë. Fytyra e saj e hollë, pothuaj transparente, i kujtonte pikturën e Shën Mërisë që varej në kishën e fshatit - e njëjta dhimbje hyjnore, i njëjti kapitje e pafajshme. Doktori nga qyteti, një burrë me syze të trasha dhe kostum të vjetër austriak, kishte tundur kokën. "Barërat kushtojnë shtrenjtë," kishte thënë ai, duke rregulluar syzet me nervozizëm.

Kjo natë ishte ndryshe nga të tjerat. Në ajër ndihej një prani e lashtë, një tension që as erërat e ftohta të veriut nuk mund ta shpërndanin. Shelgu priste. Ai gjithmonë priste.

Arjani u ndal përpara pemës. Trungu i saj i zgavruar i kujtoi portën e një kishe të braktisur që kishte parë dikur në Lezhë - një strukturë që dukej sikur ishte ndërtuar për të mbajtur brenda sekrete të errëta. Në mendjen e tij u shfaqën fragmente nga kronikat e vjetra: shenja gjaku në borë, zhdukje të papritura, vajtime nëpër net me hënë.

"A nuk është çudi," mendoi ai, "që ne shqiptarët gjithmonë përfundojmë duke bërë pakte me forcat e errëta?" I kujtoheshin besimet e lashta ilire, ritualet pagane që ende jetonin në fshehtësi nëpër male, besa e gjakut që lidhte fate dhe thyente të tjera.

Sëpata që mbante në dorë ishte e rëndë. E kishte trashëguar nga i ati, ashtu siç i ati e kishte trashëguar nga i ati i tij - një vijë e pandërprerë brezash që kishin prerë dru në këto male. Por sonte nuk do të priste dru të zakonshëm.

Zëri që erdhi nga shelgu ishte si një pëshpërimë nga thellësitë e tokës, një gjuhë e vjetër sa vetë malet:
"Çdo degĂ« qĂ« pret," tha zĂ«ri, "kĂ«rkon dy shpirtĂ«ra. ËshtĂ« ligji i lashtĂ« i kĂ«tyre tokave - gjaku paguhet me gjak, jeta me jetĂ«."

Arjani qeshi me vete. Ishte një qeshje e thatë, pothuaj cinike. Në fund të fundit, a nuk ishte e gjithë historia e vendit të tij një zinxhir paktesh të tilla? Njerëz që sakrifikonin të tjerë për të shpëtuar të dashurit e tyre, fise që shkëmbenin jetë për jetë, premtime të vulosura me gjak.

Goditja e parë në trunk nxori një tingull që më shumë i ngjante një rënkimi njerëzor sesa thyerjes së drurit. Dega ra dhe nga prerja filloi të rridhte një lëng i kuq i errët. Arjani e pa dhe mendoi se si historia përsërit vetveten - si në kohën e pushtimit turk, si gjatë luftërave të pafundme, si në kohën e diktaturës - gjithmonë dikush duhej të sakrifikohej që të tjerët të mbijetonin.

Pas një muaji, kur njerëzit filluan të zhdukeshin nga fshati, Arjani e kuptoi se mallkimi ishte thjesht një pjesë e një cikli më të madh hakmarrjeje. Shelgu ishte bërë si një regjistër i gjallë i fajit kolektiv, një monument i gjallë i mëkateve të së kaluarës.

Në fund, kur rrënjët e shelgut e tërhoqën në thellësitë e errëta të liqenit, Arjani mendoi se ndoshta kjo ishte mënyra se si përfundonin të gjitha tragjeditë shqiptare - me një viktimë që bëhej pjesë e vetë forcës që e kishte shkatërruar.

Sot, kur turistĂ«t kalojnĂ« pranĂ« liqenit, guida turistike u tregon pĂ«r njĂ« shelg tĂ« vjetĂ«r qĂ« rritet nĂ« breg. "ËshtĂ« thjesht njĂ« pemĂ« e zakonshme," u thonĂ«. Por banorĂ«t e vjetĂ«r tĂ« zonĂ«s ende i shmangen vendit nĂ« muzg, duke ditur se disa histori, si disa plagĂ«, kurrĂ« nuk pushojnĂ« sĂ« gjakosuri.
Kush shkruan më mirë tregime:

19 - 2

Albanian Dictionary
Posted 2 weeks ago

Monroe’s Warning: Albania’s Democracy at a Crossroads – Can Opposition Unity Avert a Regime?
Political analyst Blendi Monroe has issued a stark wake-up call, painting a turbulent picture of Albania’s political landscape. In an exclusive interview with Albanian Dictionary, Monroe dissected the risks of manipulated primaries, a fractured opposition, and a government he claims is “on the path of crime.” Here’s why his warnings demand attention—and how they mirror crises gripping democracies worldwide.

---

1. Primaries: Democracy’s Façade or Path to Renewal?
Monroe began by dissecting the Democratic Party (PD)’s primaries, calling them a double-edged sword. “Primaries could revitalize democracy by fostering internal competition,” he said, “but only if they’re fair. If they’re staged as a puppet show to rubber-stamp the chairman’s favorites, they become a dangerous farce.”

Regional Parallel: Monroe’s critique echoes recent controversies in Montenegro, where party elites allegedly handpicked candidates in 2023 local elections, sparking protests. Similarly, in North Macedonia, primaries in the VMRO-DPMNE party were accused of sidelining grassroots voices, fueling internal dissent.

His warning sharpened: “The real danger? Preordained outcomes under the guise of democracy. Albania needs genuine contests, not political theater.”

---

2. Opposition in Crisis: Unity or Collapse?
Monroe didn’t mince words about the opposition’s disarray. “It’s a failure of strategy,” he declared, contrasting Albania’s fragmented landscape with Serbia’s united front against President Vučić. “In Serbia, opposition factions swallowed their pride to form the Serbia Against Violence coalition. Here? Our parties scatter like confetti, too shortsighted to see strength in numbers.”

Global Context: This mirrors lessons from Turkey’s 2023 elections, where a fractured opposition enabled Erdoğan’s victory. Conversely, in Poland, opposition unity toppled the Law and Justice (PiS) party—proof that coalitions can work.

Monroe warned: “Albania’s opposition unites only when victory seems certain—a luxury they can’t afford now. Egos are trumping survival. If they split votes again, they’ll gift the ruling Socialists another term. And that’s not just a loss—it’s a surrender to authoritarianism.”

---

3. Diaspora Votes: A Playground for Manipulation?
Monroe saved his fiercest skepticism for the diaspora vote, a hot-button issue in Albanian politics. While he supports voting rights for emigrants, he accused the Socialist Party (PS) of turning it into a “corruption carnival.”

Case Study: In Hungary, Viktor Orbán’s Fidesz party has long exploited diaspora votes through patronage networks—a playbook Monroe claims the PS is following.

“The PS will exploit patronage networks, even those with ties to ‘towers’ a nod to controversial high-rise deals. Organized crime launders money in the West, and the government has zero interest in stopping it—they profit from the status quo,” he claimed.

Even SPAK, Albania’s anti-corruption task force, lacks the teeth to investigate electoral fraud, Monroe added. “They’re willing, but powerless. The system is rigged.”

---

4. Justice Reform: A Trojan Horse?
Monroe reserved biting irony for Albania’s much-touted justice reform. “Calling it an ‘own-goal’ is an understatement,” he scoffed. “Every restructuring under this government has served one purpose: consolidating power, not democracy. They’ve hollowed out institutions while the opposition watches helplessly.”

EU Lens: The European Commission’s 2023 report on Albania criticized “selective justice” and political interference in courts—a pattern seen in Bulgaria and Romania, where reforms often shield elites. Monroe’s warning aligns with Transparency International’s recent findings: Albania’s justice system ranks among Europe’s most corrupt.

---

5. The Authoritarian Playbook: Albania’s Regime Risk
Monroe’s final warning was apocalyptic: “Albania is flirting with a full-blown regime. This government ignores protests, fuels crime, and mocks accountability. The opposition’s disunity isn’t just a failure—it’s a death knell for democracy.”

Global Trend: His language mirrors concerns about “democratic backsliding” in the Balkans and beyond. Freedom House’s 2024 report notes Albania’s decline in political rights, citing media intimidation and weak checks on executive power—a trajectory seen in Serbia and Slovenia under Janơa.

---

The Bottom Line: A Nation on the Brink
As the 2025 elections loom, Monroe’s words ring like an alarm bell. Will Albania’s factions rise above their squabbles, or will the country slide deeper into authoritarianism? The clock is ticking—and the world is watching. Why This Matters Beyond Albania:

8 - 0

Albanian Dictionary
Posted 1 month ago

Ethnica, § A6.16 Abioi: The Abioi, a Scythian ethnos (people/nation). Homer [mentions them]: "And milk-eating Abioi, the most just of men." Alexander in his work "About the Euxine Sea" says, as Diophantus said, that they are called so because they inhabit the Abianos river. Homer called them just because they did not want to campaign against Asia with the Amazons. Or [because] they do not use a settled life, therefore they are called so, because they are carried on wagons. Didymus says that [they are] a Thracian [ethnos]. And Aeschylus [mentions] the Gabioi with a "g" in "Prometheus Unbound": "then you will come to a people the most just of all [mortals] and the most hospitable, the Gabioi, where neither plow nor curved-handled hoe cuts the land, but self-sown fields bring abundant livelihood to mortals." Similarly says Philostephanus and others. They are Scythians. Most commentators say that "milk-eaters" and "abioi" are epithets of the Agauoi, some interpreting "abioi" as "those who do not use violence," therefore they are the most just; others as "homeless," because they do not have a way of life similar to ours; others as "similar in life," that is, "similar in bows." For they are the same archers.
Key points and clarifications:
‱ Ethnos (áŒ”ÎžÎœÎżÏ‚): This word is more nuanced than just "nation." It implies a shared culture, ancestry, and way of life.
‱ Milk-eaters (ΓλαÎșÏ„ÎżÏ†ÎŹÎłÏ‰Îœ): This refers to their nomadic pastoral lifestyle, where milk (especially mare's milk) was a staple food.
‱ Just (ÎŽÎčÎșαÎčÎżÏ„ÎŹÏ„Ï‰Îœ): This highlights their reputation for fairness and righteousness.
‱ Wagons (áŒÎŒÎ±ÎŸáż¶Îœ): This refers to their nomadic lifestyle, traveling in covered wagons.
‱ Gabioi (ΓαÎČÎŻÎżÏ…Ï‚): This is a different people mentioned in the text, used as a comparison to further illustrate the concept of a just and hospitable people. The reference to Aeschylus' Prometheus Unbound adds poetic weight to the argument.
‱ Agauoi (áŒˆÎłÎ±Ï…áż¶Îœ): This is another name connected to the Abioi, possibly a broader tribal name.
‱ Interpretations of "Abioi": The text presents three different interpretations of the name "Abioi":
o Non-violent (Όᜎ ÎČÎčÎ±Î¶ÎżÎŒÎ­ÎœÏ‰Îœ): Connecting their name to their just character.
o Homeless/Unsettled (áŒ€ÎżÎŻÎșωΜ): Referring to their nomadic lifestyle.
o Similar in bows/Archers (áœÎŒÎżÎČÎŻÏ‰Îœ/áœÎŒÎżÏ„ÏŒÎŸÏ‰Îœ): Linking them through their shared skill as archers.

8 - 0

Albanian Dictionary
Posted 1 month ago

Stephanus of Byzantium, Ethnica, § A6.12 Abila: ገÎČίλη, a city on the Jordan River. There is also another city of Phoenicia, Abila, from which came Diogenes, the most famous sophist. This city is not either of those Abilas. The ethnic designation is Abilenian, as Gebala, Gebalenian, Arindela, Arindelenian.

9 - 0

Albanian Dictionary
Posted 1 month ago

Stephanus of Byzantium, Ethnica, § A5.14 Abdera: There are two cities named Abdera. One is in Thrace and is named after Abderus, the son of Hermes and beloved of Heracles, who was torn apart by the mares of Diomedes, as Hellanicus and others say. The philosopher Democritus came from this city. The second city is in Iberia, near Gades (Cadiz), as Artemidorus mentions in the second book of his Geography. The citizen is called an Abderite. Just as we say Diolkites for a citizen of Diolcus and Oxyrhynchites for a citizen of Oxyrhynchus. Ephorus also refers to the city as Abderon. [From which comes the name Abdera.] And we don't find such names from neuter nouns ending in '-a', like Gabala and Gabalites. Eudoxus mentions the Abderite in the fourth book of his Circuits, Pausanias in the sixth book of his Description of Greece, Herodotus in his seventh book, and in many places Hecataeus and many others. Many more Abderites are recorded by the mapmakers. Nicaenetus the epic poet and Protagoras, of whom Eudoxus relates that he devised the weaker and stronger argument and taught his students to criticize and praise the same thing, were both Abderites, as was Democritus.

9 - 0