Toplumsal Tarih Nisan sayısında Ahmet Usta’nın editörlüğünü yaptığı dosyayla, “Ortaçağ Kıbrıs’ında Sosyal ve Kültürel Hayat”ı ele alıyor. Dosya yazıları Kıbrıs’ta Lusignanlar dönemini etnik ve dini gruplardan köle ticaretine, avcılıktan duvar resimlerine farklı yönleriyle inceliyor.
Luca Zavagno “Geç Antik Dönem ile Ortaçağ Arasında ‘Ortak Payda’ Olarak Kıbrıs” başlıklı yazısında, Bizans ve Arap dünyası arasındaki mücadelede yerleştiği konumdan hareketle Kıbrıs’ı “ortak payda” kavramıyla ilişkilendiriyor. Seyit Özkutlu “Ortaçağ Kıbrıs’ında Dini Gruplar Arasındaki Sosyokültürel Etkileşim” yazısında, Latin ve Ortodoks kiliselerinin aksi yöndeki çabalarına rağmen dini ve kültürel gruplar arasında var olan alışverişi; bunun yanında Katolik dinadamlarının yasa dışı faaliyetlerini inceliyor. “Lusignan ve Venedik Dönemlerinde Kıbrıs’ta Avcılık (1192-1570)” ile Nicholas Coureas krallar, asilzadeler, şövalyeler ve tüccarların avcılık faaliyetlerini yasa metinleri ve kronikleri esas alarak anlatıyor. Ahmet Usta “Ortaçağ Kıbrıs’ında Uzun Mesafeli Köle Ticareti ve Türk Köleler” başlıklı yazısında 14. yüzyılda Kıbrıs’ta görev yapmış Cenevizli noter Lamberto di Sambuceto’nun kayıtlarından yola çıkarak Famagusta’daki (Mağusa) köle ticaretini örneklerle aktarıyor. “Ortaçağ Mağusa’sında Duvar Resimleri, Yazmalar ve Çokkültürlülük” başlıklı yazısında Michael J.K. Walsh, halen Mağusa’da bulunan sonradan cami olan bir Katolik kilisesindeki “Sabaste’nin Kırk Şehidi” freskinin kalıntılarını inceleyerek, Mağusa’da kültürler arasındaki uyum ve uyumsuzluğun izlerini sürüyor.
Dosya dışı sayfalarda Taylan Esin, “Büyük Savaş’ta Üç Şehrin Hikâyesi: İmar ve İmha” başlıklı yazısında Amasya, Ankara ve Kastamonu’da tehcir esnasında yağmalanan malların bu şehirlerin imarında ne şekilde kullanıldığını anlatıyor. “Anadolu’da Efkâr, Müzik ve Çalgılı Kahvehaneler” başlıklı yazısında Evren Dayar, arşiv belgeleri, sicil kayıtları ve gazete haberlerine dayanarak, 19. yüzyılda Antalya’da sarhoşlar, külhanbeyleri ve kahvehane müdavimlerinin mahalleliyle yaşadığı sorunları örnek olaylarla anlatıyor. Mehmet Ö. Alkan “En Doğru Bildiğimizden Kuşkulanmak” dizisinde bu kez, Cumhurbaşkanlığı forsu ve “16 Türk devleti” efsanesini “Evren’den Erdoğan’a: Cumhurbaşkanlığı Forsu ve 16 Türk Devleti Efsanesi’nin İhyası” başlığıyla 12 Eylül’den bugüne izliyor. Lorans Baruh ve Alexander Apostolides de “Kıbrıs’ta İlk Banka: Bank-ı Osmanî-i Şahane” başlıklı yazılarında Osmanlı Bankası’nın Kıbrıs ekonomisinde oynadığı rolü şubelerinin kuruluş öyküleri ve faaliyetleriyle birlikte ele alıyor.
“Güncel” sayfalarında M. Sabri Koz’un “Bir Folklor Derleyicisi Olarak Yaşar Kemal”, Bülent Bilmez’in “Yüzüncü Yılda Soykırımla Yüzleşme ve Tarihçinin Görevi Meselesi”, Ahmet Akşit’in “İşte Benim Zeki Müren: Sergi, Kitap”, Akın Öge’nin “İnegöl Kent Müzesi” başlıklı yazıları yer alıyor. Zerrin İren Boynudelik ve Emine Önel Kurt “Günlük Hayatı Resmetmek” dizisinde, yeme içme konusuna odaklanıyor ve resimlerdeki mutfak sahnelerini, yemek hazırlıkları tasvirlerini örnekliyor.
Her ay olduğu gibi bu sayıda da Edhem Eldem’in “L’illustration’dan Seçmeler”i ve Emel Seyhan’ın “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay”ı yer alıyor. Bu sayımızdan itibaren, Aylin Koçunyan’ın 1908 yılından bu yana yayımını sürdüren Ermenice Jamanak gazetesinden seçip çevireceği makaleleri yayınlayacağız. “Tehcir Anlatıları” köşesinde de yine bu aydan başlayarak yıl sonuna kadar, Osmanlı Devleti’nde vazife yapmış ve/veya sonrasında Cumhuriyet’te kurucu kadro içinde veya yakın çevresinde yer almış ve tehciri bizzat görmüş insanların hatıralarından seçilmiş paragraflar yorumsuz olarak yer alacak.
www.tarihvakfi.org.tr